Valerie Van Peel over kindermisbruik, abortus, euthanasie en het land zonder regering

Weekendinterview in Gazet van Antwerpen, Za. 23 Nov. 2019, Pagina 6.

Valerie Van Peel (N-VA) is een bruisende spraakwaterval, die in alle geklater toch heel goed weet wat haar politieke boodschap precies moet zijn. Al heeft ze geen nood aan de debatfiches van haar partij. “Die zijn nuttig, maar ik ben niet iemand die ze aframmelt. Ik schrijf ze zelf wel.” In haar eigen woorden dan maar. Over zware thema's als kindermisbruik, abortus en euthanasie, en over hopeloze zaken, zoals de regeringsvorming.

Valerie Van Peel is net 40 geworden en ze is eerste ondervoorzitter van het federale parlement. De jongere Valerie Van Peel verdiende haar strepen in de journalistiek, als woordvoerster voor N-VA, als schepen en OCMW-voorzitter in Kapellen en als parlementslid. Het hoge woord voeren, moet een familietrekje zijn. Een van haar broers is cabaretier Michael Van Peel en ze is een achternicht van Antwerps CD&V'er Marc Van Peel. Ook haar vader was lokaal actief als christendemocraat.

“Mijn papa heeft lokaal ook een eigen partij gehad,” zegt Van Peel, “de NCD, ook wel christendemocratisch, dat is waar, en hij is daarna bij CD&V geweest. Maar ik denk dat hij intussen allang N-VA stemt (lacht). Ik kom uit een nest waar alle politieke strekkingen aan tafel zitten. Dat maakte het heel interessant.”

Maar Bart De Wever won het pleit.

Valerie Van Peel: Ik werkte voor de politieke zender Actua-tv in 2008. De Wever was toen

nog een relatief onbekend parlementslid. Hij klonk heel overtuigend in de debatten. Ik ben me beginnen in te lezen en raakte steeds meer op de lijn van N-VA. Na de breuk van het kartel met CD&V heb ik hem gebeld. Het was vlak voor verkiezingen en ze waren bang dat ze de kiesdrempel niet gingen halen. “Ik zou u graag bij de partij hebben, maar ik vrees dat we geen vacatures gaan hebben”, zei De Wever. Het draaide anders uit.

Kan iemand op latere leeftijd nog een echte Vlaams-nationalist ­worden?

Ik zeg altijd dat je maar één week de parlementaire commissies moet volgen en je wandelt gegarandeerd als Vlaams-nationalist naar buiten. Dan zie je de structurele fouten in het systeem. Er loopt een taalgrens door alle debatten. Zolang je bij die verschillende inzichten geen eigen verantwoordelijkheid legt, zit je met een heel scheve situatie. Het is bij mij dus eerst een pragmatische keuze, de emotie is gevolgd.

Dat uitgangspunt is duidelijk, moet daar dan nog dat specifieke, ­moeilijk te definiëren Vlaams

nationalisme bij?

Natuurlijk ben ik trots en fier om Vlaming te zijn. Nationalisme is blijkbaar alleen vies als het Vlaams is, ik hoor niemand het Nederlands of Belgisch nationalisme als verkeerd omschrijven.

Wat is het Belgisch nationalisme?

Goede vraag, want het is een veel gekunsteldere identiteit wat mij betreft. Maar als iedereen supportert voor de Rode Duivels, vinden we het super.

Dat is gewoon voetbal.

Het is een gevoel van samenhorigheid. Is er een probleem als dat tussen Vlamingen ook bestaat? De emotie is er omdat de Vlamingen in dit land het gevoel hebben dat ze miskend worden. Hun stem is letterlijk minder waard.

Stel dat de Franstaligen voor jullie beleid zouden kiezen, zou het Vlaams-nationalisme dan nog ­nodig zijn?

Als ze hun eigen verantwoordelijkheid

nemen en de Vlaamse kiezers het beleid krijgen dat ze willen? Dan is er geen probleem meer, nee. Maar nu droomt u toch. Of heeft u de uitslag van de verkiezingen gemist? De splitsing of het confederalisme zijn geen doelen op zich. Maar het is de enige manier om de verschillen te respecteren.

Een persoonlijke noot. Volgens uw Twitterprofiel bent u de moeder van “een olijke tweeling”.

Ja. Ze worden 7, een jongen en een meisje. We hebben er de handen mee vol. Dat kun je alleen uitleggen aan wie ook een tweeling heeft. Ze waren enorm schattig, maar de eerste jaren waren heel zwaar. Van verkiezing naar bevalling naar volgende verkiezing … hallucinant, achteraf bekeken.

N-VA-burgemeester van Aartselaar Sophie De Wit noemt zich “bovenal bijzonder fiere mama van vier geweldige (b)engeltjes”. Mannen beginnen nooit over hun kinderen op Twitter.

Dat is dan spijtig voor die mannen. Een mens is toch meer dan alleen zijn beroep of hobby's?

Ik hou niet van hokjes. Ik ben van alles, politica, moeder, vriendin … Ik zou niet weten waarom ik er dat niet bij zou zetten.

Bent u een feministe?

Geen feministe zoals vandaag het feminisme wordt belijd. Daar word ik zenuwachtig van.

Waarom?

Er bestaat bijvoorbeeld een parlementaire commissie maatschappelijke emancipatie waar vrouwenrechten worden besproken. Daar mogen dan alleen vrouwen inzitten. Alleen schrijven de statuten voor dat er minstens één man bij moet zijn. Vorige legislatuur hebben ze daar dan een homo voor gevonden, iemand van de MR. Daarmee was het opgelost. Kom nu toch.

Moet je feministische thema's niet overlaten aan vrouwen?

Maar allez, waarom zou je als man geen mening kunnen hebben over vrouwenrechten? En als we daar dan thema's bespreken 

zoals seksueel geweld, kan je toch niet voorbij het feit dat ook mannen daar slachtoffer van kunnen zijn? Vrouwen vaker, maar je kan dat toch niet in hokjes bespreken? We hebben als vrouwen natuurlijk wel veel te danken aan het feminisme van vroeger, dat ontken ik niet.

Is er dan iets mis met zo'n ­vrouwencommissie?

Ik vind het niet de juiste aanpak, en soms slaat de slinger echt door. Een collega stelde daar eens voor om geen onderscheid meer te maken tussen mannen en vrouwen in sportcompetities. Ik heb het direct een topidee genoemd, “en als we daarna nooit meer winnen, kunnen we weer het slachtoffer zijn”. Mogen er nog verschillen zijn? We willen dat het 'vrouw zijn' niets uitmaakt, maar we steken onszelf constant in dat hokje. Door de quota krijgen vrouwen nu soms méér kansen dan mannen. Gelijke kansen is voor mij dat iedereen gelijk wordt beoordeeld op zijn kwaliteiten, niet dat er hoe dan ook de helft vrouwen moeten zijn.

Vrouwen in de politiek krijgen op sociale

media nogal wat naar hun hoofd geslingerd. Zelfs Hilde ­Crevits is al 'vuile teef' genoemd.

Dat is zo, ik krijg dagelijks van die verwensingen. 'Nazi' nog het meest. Dat komt best wel aan. Ik heb het er onlangs nog met Servais Verherstraeten (CD&V) over gehad. Ook mannen krijgen hun deel van de bagger, alleen noemen ze die dan geen 'hoer'. Er is een verharding aan de gang, het is een probleem van de sociale media.

U hebt er samen met John Crombez (sp.a) een wetsaanpassing doorgekregen dat kindermisbruik niet meer kan verjaren.

Ja, tot nu toe is het zowat het enige misdrijf dat niet meer kan verjaren. Omdat het eigen is aan kindermisbruik dat het heel lang kan duren voor het slachtoffer klaar is om erover te praten. Daders manipuleren kinderen om te zwijgen. En het verwerkingsproces verloopt traag en brengt veel onterechte schaamte met zich mee. Als ze eindelijk sterk genoeg zijn om ermee naar buiten te komen, blijkt het misdrijf verjaard. Zo triomferen veel daders.

De verjaringstermijn was tot nu vijftien jaar. Misdrijven van langer geleden zullen voor altijd onbestraft blijven.

Ja, juridisch is een wet met terugwerkende kracht, die een verjaring opheft, zo goed als onmogelijk. Voor bisschop Vangheluwe komt dit te laat. Maar pas op: de termijn van vijftien jaar ging pas in als het kind 18 werd. Dus stel dat het misbruik gebeurde als iemand 8 was en dat het kind 18 werd in 2005, dan kun je nog teruggaan tot 1995.

U hebt in 2017 verteld over het misbruik waar u als kind slacht­offer van werd.

Voor mij komt deze wet enkele jaren te laat. Ik zit niet bij degenen die erdoor geholpen worden en dat was op geen enkel moment de bedoeling. Ik ben hier niet mee bezig om mezelf te helpen en ik wil ook liever wat wegblijven van mijn eigen verhaal. Het enige dat ik wil is dat slachtoffers beter opgevangen worden. Er is trouwens nog veel werk aan de winkel.

Gaat het over veel slachtoffers - en daders?

Ik krijg nog elke week mails en telefoons van slachtoffers, ook uit eigen kring. Je zou ervan omvervallen hoeveel verborgen leed er nog altijd is. Je voelt aan de eerste reacties dat slachtoffers positief zijn over de regeling. Niet dat ze daarom nu massaal naar het gerecht zullen stappen. Dat is een persoonlijke keuze en de bewijslast blijft moeilijk, maar ze weten dat wij hun zwijgen begrijpen, dat is belangrijk. En iemand als Van­gheluwe zou zijn proces hebben gehad als de wet er eerder was geweest.

Een slachtoffer van hem is inmiddels uit het leven gestapt.

Ja. Hijzelf geniet ergens in een mooie omgeving van een dubbel pensioen. Hoe kun je je slachtoffers nog meer kapot krijgen?

Bent u boos op de Kerk?

Absoluut. Ik denk dat de Kerk er veel mensen mee verloren heeft. Er zijn minder doofpotten vandaag, maar ze hebben nog altijd de volle verantwoordelijkheid niet genomen en gezegd hoe verspreid de misbruiken zijn. Er is nog altijd niet één geestelijke uit zijn ambt ontzet. Nu is er weer die Vlaamse pater van de salesianen die na een veroordeling voor pedofilie naar Afrika werd overgeplaatst en daar maar voortging met kinderen te misbruiken. Daar word ik woedend van.

Er was kritiek, ook van slachtoffers, op het filmpje van Child Focus met een nagespeelde verkrachting.

Daar heb ik heel bewust niet naar gekeken. Ik had erover gelezen en ik wist dat het een onnodige shock zou zijn. Ik begrijp dat slachtoffers het er moeilijk mee hebben. Het was goed bedoeld, maar met onbedoelde gevolgen.

In het parlement ligt een versoepeling van de abortuswet voor. Jullie zijn tegen, maar dat zal toch alleen maar tot een beetje uitstel leiden.

Die kans is groot, ja. Ik kan alleen maar zeggen hoe schrijnend ik het vind dat we op deze manier met zo'n thema omgaan. Een van de voordelen van het uitstel is wel dat het brede publiek nu tenminste betrokken wordt bij de discussie. De andere partijen hebben dat proberen te vermijden. Ze pakken het echt sloganesk aan. Het is schokkend om te zien dat zelfs elementaire informatie ontbreekt.

Zoals?

Ik vroeg in de commissie of iemand mij kan zeggen waarom de termijn moet verlengd worden naar achttien weken, niet zeventien of negentien. Het werd muisstil. Toen destijds werd gekozen voor twaalf weken was daar wel een grondige reden voor. De foetus is nog veel minder ontwikkeld en de abortus is nog veel minder ingrijpend en gevaarlijk voor de moeder. Ik zie een soort van profileringsdrang, bij een thema dat de politiek juist zou moeten overstijgen. Daarom is het debat nog niet ten gronde gevoerd. De inkorting van de bedenktijd van zes dagen tot 48 uur bijvoorbeeld, gaat in het nadeel zijn van kwetsbare vrouwen die onder druk staan van anderen om de beslissing te nemen.

Wat betekent 'baas in eigen buik' voor u?

Een slogan, net wat ik verkeerd vind in de debatten. Zo simpel is het niet.

Wat met die vijfhonderd Belgische vrouwen die elk jaar naar Nederland moeten?

We weten niet wie dat zijn, waarom ze het doen. We weten ook niet of ze voorbij de wettelijke termijn zijn. Als we meer weten, kunnen we hen misschien beter omkaderen en betere preventieve maatregelen nemen. Het blijft toch iets om liefst te vermijden. Daarom vind ik het ook zo schrijnend dat men er nu ook een gewone medische handeling van maakt. Alsof het hetzelfde is als een tand laten trekken of een vorm van anticonceptie.

Dat klinkt paternalistisch: jullie weten wat goed of slecht is voor deze vrouwen, zijzelf niet.

Dat heeft met paternalisme niks te maken. Het kan zijn dat iemand kansarm is of in een of andere precaire situatie zit. Dat moeten we dan omkaderen, maar niet lukraak termijnen optrekken.

Ook voor euthanasie zijn er voorstellen om verder te gaan, voor voltooid leven en bij dementie.

Dat zijn twee verschillende zaken. Als je euthanasie mogelijk maakt bij iemand die het gevoel heeft dat zijn leven voltooid is, dan laat je het medische compleet los. Dan overschrijd je een grens in onze samenleving. Ga je daar een leeftijdslimiet bij opleggen of kan ook een jongere die het niet meer ziet zitten om een spuitje vragen? Die weg wil ik niet opgaan. Ik ben wel een groot voorstander van de geest van de euthanasiewet, die mensen een ondraaglijk lijden wil besparen.

En bij dementie? In het journaal zag ik een man met beginnende dementie ervoor pleiten. Hij wil niet gedwongen worden om de verschrikkelijke keuze nu al te maken, zoals Hugo Claus. Maar dan moet zijn familie dat later voor hem kunnen doen.

Ook hier moeten we niet in slogans praten en snel willen beslissen. Ik begrijp die vraag zeer goed, ik heb ook mensen met dementie in de familie. Het is een verschrikkelijke ziekte, maar ze verloopt geleidelijk en is heel onvoorspelbaar. Met de huidige wet zouden ook mensen met dementie tot in een heel late fase de beslissing moeten kunnen kenbaar maken. Is dat in de praktijk te weinig mogelijk, dan moeten we dat zeker bekijken. Maar zo ver gaan dat je een arts en de familie vraagt om euthanasie te plegen op iemand die dat op dat moment niet zelf vraagt en misschien niet meer wil, is echt niet te onderschatten en zet ook deuren open voor misbruik. Moet je de kinderen of wie ook belasten met die keuze? Wat als iemand tegenspartelt? In Nederland waren er op 62.000 gevallen van euthanasie welgeteld vijftien mensen met vergevorderde dementie. Vijftien slechts, maar daar is één strafzaak uit voortgekomen, omdat het mogelijk tegen de wil van de patiënt was.

De regeringsvorming. Ik vat het even samen. De dammen tegen paars-groen, zonder N-VA, staan op springen. Jullie kijken lijdzaam toe.

Wij kijken niet lijdzaam toe. Wat we niet gaan doen, is kiezen voor een beleid dat haaks staat op wat wij aan de kiezer hebben voorgelegd. Met de voorstellen die tot nu op tafel kwamen, zal Vlaanderen alleen maar slechter worden. Magnette heeft nooit grondig met ons willen praten omdat hij liever eerst paars-groen probeert. Het ligt dus nu aan Open Vld en CD&V. Ik zie ze nog niet zo snel een akkoord vinden met de programma's van Ecolo, of van de PS, maar goed, we zullen wel zien.

CD&V wil pas een staatshervorming tegen 2024, Open Vld is geen vragende partij. Jullie hebben daar ook aan Vlaamse kant geen meerderheid voor.

Het is moeilijk om uit te maken wat ze bij Open Vld nog denken, of wie

daar wat denkt. CD&V wil wat trager gaan, maar zij moeten toch ook zien dat we nu al drie regeringsvormingen na mekaar vastlopen. En dat het altijd uitdraait op regeringen met een minderheid aan één kant. Je kunt rond die hete brij blijven dansen of er iets aan doen.

DIRK HENDRIKX ■

Zie ook: https://www.gva.be/cnt/dmf20191123_04732473/valerie-van-peel-woedend-ben...